Algieria

Algieria (al-Dżaza'ir, Algierska Republika Ludowo-Demokratyczna - Al-Dżumhurijja al-Dżaza'irijja ad-Dimukratijja asz-Szabijja) – 11 co do wielkości państwo świata położone w północnej Afryce nad Morzem Śródziemnym. Znaczną część obszaru Algierii zajmują pustynie i półpustynie wchodzące w skład Sahary.

Etymologia nazwy

al-Dżazair znaczy "wyspy", na których leży stolica kraju, Algier, od której kraj wziął nazwę. Polskie Algieria z arab. poprzez fr. Algerie.

Ustrój polityczny

Algieria zgodnie z konstytucją z 19 listopada 1976 (wielokrotnie nowelizowaną) jest republiką, w której głową państwa jest prezydent wybierany w wyborach powszechnych na maksymalnie dwie pięcioletnie kadencje. Prezydent mianuje premiera, który stoi na czele rządu.
Dwuizbowy parlament składa się z izby niższej - Narodowego Zgromadzenia Ludowego oraz izby wyższej - Rady Narodu. W Narodowym Zgromadzeniu Ludowym zasiada 389 deputowanych wybieranych w powszechnych wyborach na 5-letnią kadencję. 1/3 ze 144 członków Rady Narodu jest mianowana przez prezydenta, a 2/3 wybierane przez izbę niższą. Kadencja Rady Narodu wynosi 6 lat, ale konstytucja wymaga, aby połowa składu była wymieniana co 3 lata.

Podział administracyjny: 48 wilai Stolica: Algier 1578 tys. mieszkańców (zespół miejski 3816 tys.)

Geografia

Algieria leży w północnej Afryce nad Morzem Śródziemnym, między Marokiem i Tunezją.

Położenie: 28° 00 N, 3° 00 E

Powierzchnia całkowita: 2 381 740 km² (powierzchnia wód śródlądowych pomijalna).

Porównania:
Porównanie z Polską: siedem razy większa od Polski
Porównanie z Australią: trochę mniejsza niż Australia Zachodnia
Porównanie z Kanadą: trochę większe niż Nunavut
Porównanie z Wielką Brytanią: dziesięciokrotnie większa
Porównanie z USA: ok. 3,5 raza większa od Teksasu

Granice lądowe: 6 343 km, w tym z poszczególnymi państwami:
Libia 982 km,
Mali 1 376 km,
Mauretania 463 km,
Maroko 1 559 km,
Niger 956 km,
Tunezja 965 km,
Sahara Zachodnia 42 km

Linia brzegowa: 998 km

Morskie długości:

powierzchnia połowów: 32-52 mil morskich
wody należące do kraju: 12 mil morskich

Historia

Rdzenna berberyjska ludność Algierii przez ostatnie 3000 lat przeważnie znajdowała się pod rządami obcych okupantów. Do czasu przybycia Arabów w VIII wieku najważniejszymi z nich byli Fenicjanie (1000 r. p.n.e.) i Rzymianie (200 r. p.n.e.).

Formalnie będąc częścią imperium osmańskiego, wybrzeże Algierii było używane przez piratów jako ich baza. Ten proceder zakończyła francuska inwazja w 1830, po której nastąpiło zajęcie całego kraju zakończone w 1847 roku. W 1881 Algieria została włączona do Francji jako terytorium zamorskie; rozpoczął się masowy napływ osadników francuskich. W 1954 wybuchła zbrojne powstanie - wojna o niepodległość Algierii pod kierownictwem Narodowego Frontu Wyzwolenia (FLN). Sytuacje komplikuje odkrycie w 1956 bogatych złóż ropy naftowej oraz działalność OAS - francuskiej organizacji terrorystycznej, domagającej się zachowania francuskiej władzy. Na mocy układu z Evian Francja (prezydent Charles de Gaulle) uznaje niepodległość Algierii.

W niepodległej Algierii socjalistyczny FLN staje się jedyną legalną partią, a urząd prezydenta obejmuje Ben Bella, a po wojskowym zamachu stanu w 1965 - Huari Bumedien. Algieria nacjonalizuje firmy naftowe i przyłącza się do ruchu państw niezaangażowanych. Po śmierci Bumediena w 1978 urząd prezydenta obejmuje Szadli Bendżadid. Nowa, demokratyczna konstytucja, uchwalona w 1989 roku powoduje chaos polityczny. Olbrzymie poparcie społeczne uzyskuje islamistyczny Muzułmański Front Ocalenia (FIS), który w 1990 wygrywa wybory komunalne i regionalne. Po wygranej pierwszej turze wyborów parlamentarnych w 1991 dochodzi do reakcji wojska i zwolenników państwa laickiego: FIS zostaje zdelegalizowany, a wybory unieważnione. W latach 90. poprzedniego wieku dochodziło do masakr ludności cywilnej organizowanych przez islamskich fundamentalistów, ale także spowodowanych przez reakcje władz.

Gospodarka

Algieria należy do eksporterów ropy naftowej i gazu ziemnego wydobywanej na Saharze i transportowanej rurociągami do portów: Arziw, Dżidżili i Bidżaja. Ponadto wydobycie fosforytów, cynku, ołowiu, miedzi, węgla kamiennego, soli kamiennej, gipsu, rtęci (4. miejsce na świecie w wydobyciu), uranu i rud żelaza, Elektrownie opalane ropą i gazem; elektrownie atomowe. Przemysł rafineryjny, środków transportu, metalowy, elektroniczny, cementowy i chemiczny; rzemiosło. Uprawa zbóż, oliwek, winorośli, pomarańcz, mandarynek i pomidorów. Hodowla owiec, kóz, wielbłądów, bydła; rybołówstwo. Transport samochodowy i kolejowy; żegluga kabotażowa. Handel z Francją, Włochami, Niemcami, USA, Hiszpanią.
PKB 1950 USD na osobę
bezrobocie: 28,4%
23% ludności poniżej poziomu ubóstwa.
na osobę przypada 713 kilowatogodzin
114 telefonów na 1000 osób
16 użytkowników Internetu na 1000 osób.
1000 osób na 1 lekarza
513 osób na łóżko szpitalne

Ludność

Przyrost naturalny: 1,28%
Śmiertelność niemowląt: 32,16 na 1000 żywych narodzin
Średnia długość życia: 72,74 lat
Religia: islam
analfabetyzm: 30%